PRIMARNA HEMOSTAZA
(engl. cellular, primary, hemostasis ), složeni proces zaustav-ljanja krvarenja na mestu povrede
krvnog suda u kome učestvuju vaskularni i hemodinamski činioci, krvne pločice (trombociti) i
belančevine (proteini) krvne plazme, koji imaju ulogu u stvaranju, odnosno razgradnji krvnog
ugruška. Primarna hemostaza obuhvata zbivanja u vaskularnoj i trombocitnoj fazi, interakciju
oštećenog zida krvnog suda i krvnih pločica i seriju događaja koji dovode do stvaranja trombocitnog
tromba i zaustavljanja krvarenja na nivou kapilara i malih krvnih sudova. Na mestu povrede krvnog
suda odigrava se slepljivanje (adhezija) trombocita uz pomoć receptora trombocitne membrane i
veznih proteina iz plazme koji imaju ulogu u primarnoj hemostazi. Na ovaj proces nadovezuje se
međusobno slepljivanje dodatnih trombocita (agregacija) i oslobađanje supstanci koje predstavljaju
sekretorni sadržaj trombocitnih granula. Zbivanja u primarnoj hemostazi dovode do stvaranja
trombocitnog (nestabilnog) tromba i na njih se nadovezuje druga faza, stvaranje fibrinskog tromba (v.
trajna hemostaza). Stanje zida krvnog suda, broj trombocita (normalne vrednosti 150 – 400 x 109 /l) i
funkcije trombocita (adhezija, agregacija i sekrecija) od presudnog su značaja za zbivanja u
primarnoj hemostazi. Promene zida krvnog suda, urođeni i stečeni kvantitativni i kvalitativni
poremećaji trombocita mogu da se manifestuju kao hemoragijski sindromi (povećana sklonost ka
krvarenju) ili kao tromboembolijske komplikacije. Dijagnostika ovih poremećaja obavlja se u
specijalizovanim laboratorijama za hemostazu.
