Mnogobrojna hemijska jedinjenja i lekovi mogu da dovedu do pojave hemolize. Kao što je poznato, veliki broj tih sredstava su oksidaciona sredstva, što je uglavnom mehanizam hemolize eritrocita.
Mnogobrojna hemijska jedinjenja i lekovi mogu da dovedu do pojave hemolize. Kao što je poznato, veliki broj tih sredstava su oksidaciona sredstva, što je uglavnom mehanizam hemolize eritrocita.
Hemolizne anemije izazvane hemijskim jedinjenjima, koja su uglavnom oksidaciona sredstva, dovode do denaturacije hemoglobina i hemolize. Postoje i hemijska jedinjenja koja deluju neoksidativno. To je arsin koji se vezuje sa SH grupom na opni eritrocita i dovodi do njenog oštećenja. Soli bakra su redak faktor hemolize eritrocita. Najčešći uzrok hemolize je hronično trovanje olovom, koje deluje na dva načina. Ono inhibiše aktivnost ATP-aze i smanjuje rad katjonske pumpe. Drugi način delovanja je poremećaj sinteze hema. Otrovi zmija deluju tako što pomoću enzima lecitinaze pretvaraju Iecitin u izolecitin, koji ima vrlo izraženo hemolizno dejstvo, i dovodi do brze razgradnje eritrocita.
Hemolizne anemije izazvane lekovima javljaju se usled delovanja velike grupe lekova. U jednu grupu ubrajaju se osobe koje imaju nasledni poremećaj enzima u eritrocitima (deficit G-6-PD i dr.), a hemoliznu anemiju izaziva Iek koji đeluje kao oksidativno sredstvo. U drugoj grupi hemohznih anemija hemoliza se javlja zbog preosetljivosti na lekove u osoba u kojih ne postoje nikakvi nasledni poremećaji u eritrocitima.
Prema mehanizmu delovanja, lekovi mogu na nekohko načina da izazivaju hemohzu eritrocita. Lek može da dovede imune komplekse na opnu eritrocita. Nastala antitela protiv leka vezuju se za opnu eritrocita uz vezivanje komplementa. Imuni kompleksi odvajaju se od opne eritrocita, ah ostavljaju komplement koji izaziva intravaskulnu hemohzu. Ovaj tip imunohemolizne anemije izazivaju mnogi Iekovi (PAS, izoniazid, kinin, kinidin, sulfonamidi, fenuilbutazon, rifampicin i dr.). Drugi tip reakcije najčešće se javlja prilikom primene penicilina i njemu sličnih antibiotika. Ovaj tip reakcije naziva se ,,haptenskim“ tipom. Lek (penicihn) vezuje se kao hapten sa opnom eritrocita. Na taj način on deluje kao antigen za stvaranje antitela klase IgG. Ovaj fenomen uslovljava pojavu hemolize, jer se posle ponovnog unošenja leka javlja aglutinacija i razgradnja eritrocita.
Određeni lekovi (metil-dopa) dovode do promene antigenih osobina opne eritrocitau oko 10% osoba koje koriste ovaj lek. Promenjena opna eritrocita na ovaj način dovodi do stvaranja antitela protiv nje i do pojave hemolize.
Kao sledeći tip reakcije navodi se nespecifični tip gde se lek vezuje za opnu eritrocita, što uslovljava promenu proteina opne. To dovodi do vezivanja belančevina plazme za izmenjene proteine opne eritrocita, što uslovljava brzu razgradnju eritrocita.
Klinička slika. Karakteristična je za pojavu hemolizne anemije lakšeg ih težeg stepena.
Laboratorijski nalazi specifični su za pojavu hemolize. Coombsov test je pozitivan.
Lečenje. Sastoji se u prekidanju primene leka koji je doveo do hemohze.