Lamblijaza predstavlja protozoalno oboljenje koje zahvata tanko crevo pri čemu izaziva njegovu disfunkciju ili da protiče asimptomatski.
ETIOLOGIJA
Izazivač bolesti je protozoa lamblija (Giardia intestinalis). Parazit se javlja u vegetativnom i cističnom obliku. Bolest izaziva vegetativna forma dok cistični oblik služi za prenošenje infestacije.
EPIDEMIOLOGUA
Izvor zaraze je čovek koji je infestiran lamblijama. Infestacija nastaje unosom ciste preko kontaminirane hrane, vode i prljavih ruku.. Lamblijaza je široko rasprostranjena u svetu, pri čemu mnogo češće boluju deca, posebno u subtropskim i tropskim područjima.
Lamblijaza PATOGENEZA
Kad cistične forme lamblija dospeju u tanko crevo prelaze u vegetativni oblik i ispoljavaju svoje patološko dejstvo. Pored creva promene se lokalizuju i na žučno-pankreasnom sistemu i jetri. Vegetativni oblik živi na sluzokoži, sub- mukozi i mišićnom sloju. Lamblija može da prodre u žučne vodove, želudac (hipoaciditet), pankreas i jetru. Prodor lamblije u žučne vodove stvara uslove za nastanak bakterijske infekcije.
Patogenetski mehanizam infekcije je kompleksan jer su promene uslovljene mehaničkim, toksičnim i histolitičkim dejstvom. Najteže promene nastaju na tankom crevu kao posledica litičkog dejstva protozoe. Poremećena je funkcija resorpcije masti, supstanci rastvorljivim u mastima, D-ksiloze i cijankobalmina. Nastala malapsorpcija dovodi do anemije i hipoproteinemije sa pojavom transudata u telesnim šupljinama.
PATOANATOMSKE PROMENE
Kod obolelih se zapaža skraćenje crevnih resica, hipotrofija kripti, infiltracija lamine proprije crevne služokože plazmocitima. i limfocitima. U nekim slučajevima se zapaža alergizacija organizma. Postoji genetska predispozicija lamblijaze zavisno od HLA sistema(antigeni A1 i B12 ; fenotipovi A1 i B 27).
KLINIČKA SLIKA
Inkubacioni period kod infestacije lamblijom iznosi 10-15 dana. Bolest može da protekne manifestno ili asimptomatski. Manifestni oblici mogu da proteknu kao:
a) akutni i
b) prolongirani.
– Akutni oblik se odlikuje meteorizmom, bolovima oko pupka, učestalim
stolicama sa elementima steatoreje. Telesna temperatura može da bude normalna
ili subfebrilna. Kod bolesnika se registruju neurovegetativne manifestacije (raz-
dražljivost, glavobolja, nesanica, smanjenje radne sposobnosti i dr.). Akutni oblik
bolesti može da nestane i bez lečenja, ali ako se primeni etiološka terapija dolazi
do brzog povlačenja bolesti.
– Prolongirana forma lamblijaze se javlja kod osoba kod kojih je došlo do
poremećaja rezistencije crevne služokože specifičnim ili nespecifičnim faktori-
ma. Kliničkom slikom kod ovakvih bolesnika dominira malaksalost, anoreksija,
brzo zamaranje, gubitak telesne mase, edemi, neuredne stolice i dr. Asim-
ptomaski slučajevi se dijagnostikuju samo na osnovu epidemioloških podataka a
potvrđuju se parazitološkim ispitivanjem.
Ekstraintestinalne manifestacije lambilija zavise od zahvaćenog organa.
Lamblijaza DIJAGNOZA
Dijagnoza se postavlja na osnovu anamnezo-epidemioloških podataka, kliničke slike a potvrđuje se laboratorijskim ispitivanjima. Laboratorijskim ispitivanjem se dokazuju vegetativni i cistični oblici parazita. U dijagnostici lambilije koristi se i serološka dijagnostika (RIF, ELISA) kao i alergiske reakcije in vitro (blastna transformacija i inhibicija migracije makrofaga).
DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA
Crevna forma lamblijaze se diferencira u odnosu na rotavirozu, salmonelozu, kolibakteriozu, amebijazu, blastocistoza i dr. Ekstraintestinalna forma se se diferencira u odnosu na holangitis, holecistitis, pankreatitis i dr.
Lamblijaza TERAPIJA
Lečenjem se obuhvataju klinički manifestni i dijagnostikovani asimptomatski slučajevi. Deca su najčešt’e ime infekcije Giardia Lambliaom. Na lečenje lamblijaze se koriste sledeći preparati:
a) Metronidazol (Orvagyl, Flagyl) 3×150-500 mg tokom 5-7 dana. Kod dece do 2 godine daje se 2×125 mg tokom 5 dana, a kod dece 2-5 i više godina 15 mg/kg telesne težine tokom 5 dana. Tinidazole (Fasigin) 2 gr. jedanput dnevno tokom 5 dana a kod dece 40-50 mg/kg tokom 5 dana. Diloxanide fuorat (Furamid) 3x 500 mg tokom 10 dana kod dece 6 mg/kg
2- 3 x dnevno tokom 10 dana. Artrochin 250 mg 3 x dnevno tokom 5-6 dana. Atebrin 100 mg 3x tokom 5 dana. Doza antiparazitamog leka kod dece je manja.
PROFILAKSA
U profilaksi ove parazitoze primenjuju se opšte i nespecifične mere (lična i kolektivna higijena) zaštite kao i lečenje parazitonoštva.
