Infektivni eritem je peta osipna bolest dečijeg uzrasta koja se klinički manifestuje pojavom karakteristične ospe bez poremećaja opšteg stanja bolesnika.
ETIOLOGIJA
Uzročnik infektivnog eritema je najmanji DNK virus pa otuda potiče i ime (parvomali) familija Parvoviridae, humani parvovirus B 19.
Otporniji je u spoljašnjoj sredini od ostalih virusa, najverovatnije zbog jednostavne građe.
EPIDEMIOLOGIJA
Humani parvovirus B 19 je patogen za čoveka i veliki broj životinja, pre svega za mačke i pse. Rezervoar infekcije je čovek, izvor infekcije sekret respiratornog trakta a može se preneti i putem krvi i krvnih produkata obolele osobe. Seroepidemiološka ispitivanja u razvijenim zemljama poka-zala su da je prevalenca antitela na parvovirus B 19 u odraslih više od 70%.
Infekcija je prisutna tokom cele godine, a najčešće u hladnijim mesecima godine. Utvrđeno je ciklično kretanje infekcije u vidu epidemijskih talasa svakih 4-5 godina.
Infektivni eritem PATOGENEZA
Infekcija se najčešće prenosi respiratornim putem. U vreme tranzitome viremije virus se može dokazati u visokom titru. Virus se može naći u respiratornom sekretu, urinu i stolici. Viremija nastaje 6-8 dana posle infekcije i traje 4-7 dana. Prva faza viremije je kratkotrajna i praćena je hematološkim promenama: u kosnoj srži nedostaju eritroidni prekursori, iz periferne krvi iščezavaju retikulociti, pada hemoglobin.
Prolazno smanjenje leukocita i trombocita nije prouzrokovano promenama u kosnoj srži jer su ispitivanja dokazala da virus ima direktan inhibitomi efekat na eritoidnu lozu, bez oštećenja mijeloidne. Ove promene su prolazne i traju dve nedelje. U drugoj fazi bolesti javlja se ospa i artralgije. Pošto viremija u ovoj fazi nije prisutna verovatno su kliničke mani¬festacije bolesti posledica imunih mehanizama.
Viremija u tudnoći može dovesti do intrauterine infekcije ploda.
KLINIČKA SLIKA
Infekcija parvovirusom B 19 obično protiče asimptomatski ili sa nespecifičnom simptomatologijom (temperatura, mijalgije, malaksalost). Inkubacije traje od 4-21 dan. Bolest je blaža kod dece nego kod odraslih.
Infektivni eri tem ili peta bolest često je oboljenje dece u uzrastu od 4-11 godina. Počinje intenzivnim crvenilom lica (lice kao izšamarano) a zatim se pojavljuje ospa po koži trupa i ekstremiteta koja traje 1-2 dana. Ospa je simetrična i lokalizovana na ekstremitetima, ekstenzomim stranama, glutealnom predelu ili trupu.
Morfologija ospe varira. Može biti morbiliformna, konfluentna ili anulama u vidu makuloznih promena koje imaju tendenciju slivanja. Srednji deo promene bledi a ivice su uzdignute tako da ospa liči na „geografsku kartu sa brojnim jezerima“.
Ospa je najslikovitija od svih osipnih groznica. Praćena je svrabom, najintenzivnija je na kolenima i laktovima. Kasnije ospa počinje da bledi ili da se gubi. Može se ponovo javiti kod stresa, fizičkog napora, kupanja, trljanja, toplote i provocirati drugim mehaničkim nadražajima još nekoliko nedelja. U oko 25% slučajeva ospa može biti praćena glavoboljom, temperatu¬rom, gubitkom apetita, gušoboljom i gastrointestinalnim smetnjama.
KOMPLIKACIJE
Infektivni eritem može dovesti do sledećih komplikacija:
Artropatije su najčešća komplikacija infekcije parvovirusom B19 naročito kod odraslih osoba, prvenstveno kod žena. Može se javiti pre ili bez ospe. Traje dve nedelje ali se može produžiti mesecima.
Aplastična kriza je prolazna, akutna komplikacija hronične hemolitičke anemije. Posledica je inhibicije prekursora eritrocitne loze u kosnoj srži parvovirusnom infekcijom.
Fetalna infekcija u prvom trimestru trudnoće dovodi do spontanog pobačaja u 35% slučajeva. Većina infekcija se završava rađanjam zdravog deteta a infekcija u kasnijoj trudnoći može dovesti do hidropsa fetusa sa letalnim završetkom.
DIJAGNOZA
Dijagnoza infektivnog eritema se postavlja na osnovu kliničke slike i toka bolesti. Dokazivanje infekcije parvovirusa moguće je ELISA metodom kad se dokazuju antitela u IgM klasi 27 dana posle pojave ospe i perzistiraju 2- 3 meseca. Može se koristiti i DNK hibridizacija PCR metodom.
Infektivni eritem TERAPIJA
Infektivni eritem je blaga bolest i ne postoji adekvatno antivirusno sredstvo. U težim slučajevima indikovani su antipiretici, analgetici i antiinflamatorna sredstva. Ne postoji vakcina protiv ove bolesti.
