Kamurati – Engelmanova bolest – simptomi, lečenje

Predstavlja oboljenje koje se karakteriše povećanjem gustine kostiju, odnosno njihovim zadebljanjem. Primarno su zahvaćene duge kosti ekstremiteta i kosti lobanje. Zbog zadebljanja ovih kostiju javlja se bol, nestabilan hod, slabost mišića, ekstremni umor. 

Sinonimi
CED, dijafizna displazija, dijafizna hiperostoza, progresivna dijafizna displazija, Engelmanova bolesti

Predstavlja oboljenje koje se karakteriše povećanjem gustine kostiju, odnosno njihovim zadebljanjem. Primarno su zahvaćene duge kosti ekstremiteta i kosti lobanje. Zbog zadebljanja ovih kostiju javlja se bol, nestabilan hod, slabost mišića, ekstremni umor. Zadebljanje kostiju lobanje može prouzrokovati različite neurološke deficite: glavobolje, gubitak sluha, probleme sa vidom, vrtoglavicu, zujanje u ušima, čak i paralizu facijalnog nerva. Prvi simptomi ovog oboljenja se mogu ispoljiti u bilo kom uzrastu, ali se najčešće javljaju u detinjstvu, u vidu bola i slabosti proksimalne muskulature. 

Uzrok ovog oboljenja predstavlja mutacija TGFB1 gena, koji je zadužen za kodiranje jednog proteina pod nazivom transformišući faktor rasta beta-1. Ovaj protein pomaže u kontroli rasta, proliferaciji, diferencijaciji, migraciji i apoptozi ćelija. Ima ogromnu ulogu tokom prenatalnog perioda, formiranju krvnih sudova, regulaciji razvoja mišićnog i masnog tkiva, zarastanju rana i funkciji imunog sistema. Najveća količina ovog proteina se nalazi upravo u koštanom tkivu i u ekstraćelijskom matriksu koji omogućava strukturnu potporu i hranljive materije ćelijama koje okružuje. 

Normalno je ovaj gen inaktivan dok ne dobije hemijski signal za aktivaciju. Kod mutacije ovog gena, nema inaktivne forme. Prisutna je stalna aktivnost ovog gena i posledično nastaje povećanje gustine kostiju i smanjenje masnog i mišićnog tkiva. Većina pacijenata sa CEDom imaju ovu mutaciju koja se dokazuje genetskim testiranjem. Zanimljivo je i da postoje osobe koje imaju znake oboljenja, a nemaju prisustvo ove mutacije.
Ovo oboljenje se prenosi autozomno-dominantnim putem (neophodno je da postoji samo jedan oboleli gen koji je prenet na potomak da bi došlo do oboljenja, pri čemu ne igra ulogu od kog roditelja je taj gen nasleđen, niti kog je pola potomak). Retko, ovo oboljenje može nastati kao posledica novonastale mutacije gena. Kod novonastalih mutacija, oboleli gen nije nasleđen, ali osoba kod koje se dogodila mutacija može preneti oboljenje na svoje potomke.

 

 

Osim prethodno navedenih simptoma i znaka, mogu se javiti i skolioza, kontrakture zglobova, takozvane ‘’X noge’’ i ravna stopala. Takodje, kod ovih pacijenata mogu biti prisutni abnormalno dugi ekstremiteti u odnosu na visinu osobe, smanjenje mišićne mase i masnog tkiva, vidljive prominencije dugih kostiju nogu i ponekad prisutnim odloženim pubertetom. Većina simptoma i znaka se javlja u periodu puberteta odnosno adolescencije. Simptomi i znaci ovog oboljenja mogu pokazivati razne varijacije čak i u okviru iste porodice. Neke osobe iako imaju TGFB1 mutaciju, ne razvijaju znake i simptome oboljenja, niti se kod njih može zapaziti bilo kakvo zadebljanje kostiju na radiografijama.
Slična oboljenja
Simptomi ovog oboljenja mogu podsećati na neka druga oboljenje poput Kenny-Caffey sindroma tip 2 i juvenilne Padžetove bolesti.

Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničkog pregleda, nakon anamnestičkog podatka o bolovima u ekstremitetima i slabošću. Na radiografijama se vidi zadebljanje dugih kostiju, koje u početku može biti asimetrično, ali sa napredovanjem oboljenja postaje simetrična i bilateralna. Kosti koje su najčešće zahvaćene su femur, tibija, fibula, humerus, radijus, ulna i kosti lobanje. Pored toga, radi se genetsko testiranje na prisustvo mutacije TGFB1 gena.

Lečenje je simptomatsko. Za kupiranje bola koriste se kortikosteroidi i nesteroidni antiinflamatorni lekovi. Kortikosteroidi su se pokazali korisnim kod ovih pacijenata, međutim njihova dugoročna primena može dovesti do različitih neželjenih efekata poput: povećanja nivoa šećera u krvi, povišen rizik od infekcija i smanjenje nivoa adrenalnih hormona. Kod nekih pacijenata, pokazano je da losartan (blokator receptora za angiotenzin II ) ima efekte u smanjenju bola u ekstremitetima i povećanju mišićne snage. Međutim, nijedna zvanična studija nije potvrdila ovo dejstvo losartana.

 

Za osobe koje imaju probleme sa sluhom, usled zadebljanja kostiju lobanje, može se primeniti hirurško lečenje. Primenom hirurgije, radi se dekompresija tako što se uklanja deo kosti lobanje. Međutim, nedostaci ove metode su povećani rizik od komplikacija kao i mogućnost ponovnog rasta kosti nakon operacije.
Do sada je u celom svetu registrovano 300 pacijenata sa ovim oboljenjem.
Izvor: rarediseases.org

 

dr Milica Bojanić