Kurkuma – začin koji i leči

Postavila Nemanja Šambaher – Nutricia, 16.09.2012.

Moć kurkume kao prirodnog leka je razotkrivana vekovima. Kurkuma se koristi u Indiji već hiljadama godina kao začin i prirodna boja. Dugo je poznato da kurkuma poseduje anti-upalna svojstva, ali nedavna istraživanja su pokazala da je kurkuma pravo čudo prirode. Potvrđen je blagotvorni učinak kurkume kod mnogih bolesti od raka do Alzheimerove bolesti.

Kurkuma je začin koji se dobija od rizoma biljke Curcuma longa (članica porodice đumbira –  Zingiberaceae). Kurkuma je svetlo-žute do zlatne boje, a ljudi njen ukus opisuju kao blago gorak. Poreklom je iz Indonezije i Južne Indije i koristi se već više od 2500 godina, a zaslužno mesto je imala i u Ajuvredskoj farmakopeji, gde su ljudi empirijski uviđali njene efekte, pre svega njegovu antinflamatornu ulogu, a danas postoje i naučna istraživanja koja potvrđuju njene razne benefite po zdravlje ljudi, medju kojima je i  otkriće da je antikancerogen. Danas se kurkuma koristi kao začin, agent za bojenje, sastojak u kari sosu i kao supplement, najčešće u vidu kapsula.

Svetlo-žuta boja kurkume potiče od liposolubilnih polifenolskih pigmenata, poznatiji kao kurkuminoidi. Kurkumin je glavni predstavnik kurkuminoida i njemu se pripisuju glavni zdravstveni benefiti od konzumiranja kurkuma začina.

Benefiti konzumiranja kurkume su :

1. Antikancerogeno delovanje – kancerogene ćelije napreduju u organizmu uz pomoć specijalnih enzima i uz pomoć procesa koji se naziva angiogeneza (stvaranje novih krvnih sudova). U studijama je dokazano da uzimanje kurkumina upravo sprecava delovanje tih enzima i sprečava process angiogeneze, što sprečava dalje napredovanje raka. Takodje, epidemiološke studije su povezale učestalo korišćenje kurkume  sa manjim incidencama raka grudi, raka prostate, pluća I kolona. Kurkuma u kombinaciji sa lukom, smanjuje veličinu i broj prekanceroznih lezija u ljudskom intestinalnom sistemu. 
2. Antioksidativno delovanje – u eksperimentima in vitro je dokazano da je kurkumin veoma potentan antioksidant. Nakon ingestije kurkumina, on u organizmu neutrališe slobodne radikale, a takođe deluje i indirektno kao antioksidans tako što podstiče proizvodnju drugih antioksidantnih jedinjenja, kao na primer glutationa
3. Antinflamatorno delovanje – u studijama je dokazano da kurkumin sprecava delovanje enzima koji podstiču inflamaciju, tako da se kurkuma može opravdano koristiti u hroničnim inflamatornim stanjima (posebno kod reumatoidnog artritisa)
4. Antivirusno i antibakterijsko delovanje – dokazano je da molekuli kurkumina imaju sposobnost da se “utisnu” na ćelijsku membranu i samim tim uzrokuju da membrana postane stabilnija i omogućavaju joj da postane otpornija na infekcije od raznih mikroorganizama koji uzrokuju patološke promene u ljudskom organizmu.
5. Kardiovaskularna zaštita – u članku objavljenom u Indian Journal of Physiology and Pharmacology, deset volontera koji su konzumirali 500mg kurkumina dnevno sedam dana, rezultati su pokazali da su ispitanici uspeli da smanje ukupan holesterol za 11.63%, povecali su dobar HDL holesterol za 29% i uočeno je smanjenje oksidacije holesterola u organizmu za 33%.
6. Alchajmerova bolest – u studijama na životinjama, dokazano je da kurkumin smanjuje biomarkere inflamacije i oksidativnog stresa i teret amiloidnih plakova u mozgu. Kasnije je ova uloga potvrdjena i u studijama na ljudima, gde je otkriveno da aktivni sastojci u kurkumi podižu imunitet kod pacijenata sa Alchajmerovom bolešću, pomažući im da očiste amiloidne beta plakove karakteristike bolesti. Kurkumin ostvaruje ove pozitivne efekte, jer ima sposobnost da iz krvotoka predje moždanu barijeru.

Pored ovih naučno dokazanih uloga, postoje i anegdotske uloge, tj uloge koje su ljudi tokom godine korišćenja primetili i pripisali kurkumi, kao što je to slučaj u tradicionalnoj Indijskoj I Kineskoj medicini: detoksifikacija jetre, poboljšanje funkcije jetre, problemi sa varenjem, groznica, menstrualni problemi, infekcije, urogenitalni problemi, kožni problemi (ekcem,psorijaza) i mnoštvo drugih uloga koje su sa pravom donele kurkumi naziv “Indijsko suvo zlato” (eng. Indian solid gold).

Uzimajući u obzir sve ove naučno dokazane uloge kurkume i uloge zasnovane na iskustvu ljudi tokom godina korišćenja kurkume, može se zaključiti da je začin kurkuma veoma lekovita sa mnoštvo potencijalnih zdravstvenih uloga u ljudskom organizmu i da bi po mogućstvu bilo poželjno da se inkorporira u ishranu. Vazno je naglasiti da ne postoji preporuka u kojim količinama bi trebalo koristiti kurkumu, jer kurkuma nije esencijalni nutrijent, zato je bitno biti umeren u njenom korišćenju i početi sa manjim količinama i “osluškivati” svoj organizam. Takodje, postoji šansa da kurkuma može da dodje u interakciju sa određenim lekovima, tako da treba biti obazriv u slučaju da osoba koristi lekove.

Kurkumu možete pronaći u našoj internet prodavnici.

REFERENCE:

1. Aggarwal BB, Sundaram C, Malani N, Ichikawa H.Curumin the Indian gold. Adv Exp Med Biol. 2007;595:1-75.
2. Ahsan H, Parveen N, Khan NU, Hadi SM. Pro-oxidant, anti-oxidant and cleavage activities on DNA of curcumin and its derivatives demethoxycurcumin and bisdemethoxycurcumin. Chem Biol Interact 1999 Jul 1;121(2):161-75. 1999. PMID:7690.
3. Arbiser JL, Klauber N, Rohan R, et al. Curcumin is an in vivo inhibitor of angiogenesis. Mol Med 1998 Jun;4(6):376-83. 1998. PMID:7540
4. Asai A, Nakagawa K, Miyazawa T. Antioxidative effects of turmeric, rosemary and capsicum extracts on membrane phospholipid peroxidation and liver lipid metabolism in mice. Biosci Biotechnol Biochem 1999 Dec;63(12):2118-22. 1999. PMID:7550
5. Bhandarkar SS, Arbiser JL. Curcumin as an inhibitor of angiogenesis. Adv Exp Med Biol. 2007;595:185-195.
6. Pereira MA, Grubbs CJ, Barnes LH, et al. Effects of the phytochemicals, curcumin and quercetin, upon azoxymethane-induced colon cancer and 7,12-dimethylbenz[a]anthracene-induced mammary cancer in rats. Carcinogenesis. 1996;17(6):1305-1311
7. Sharma RA, Gescher AJ, Steward WP. Curcumin: The story so far. Eur J Cancer. 2005;41(13):1955-1968.
8. Soni KB, Kuttan R. Effect of oral curcumin administration on serum peroxides and cholesterol levels in human volunteers. Indian J Physiol Pharmacol. 1992
9. Zhang L, Fiala M, Cashman J, Sayre J, Espinosa A, Mahanian M, Zaghi J, Badmaev V, Graves MC, Bernard G, Rosenthal M. Curcuminoids enhance amyloid-beta uptake by macrophages of Alzheimer’s disease patients. J Alzheimers Dis. 2006 Sep;10(1):1-7. 2006. PMID:16988474.