Ove anomalije su prilično relke, a kada se nađu, od velikog su značaja, jer mogu da dovedu do znatnih funkcionalnih poremećaja. Postojanje trećeg, prekobrojnog jajnika, izvanredno je retka anomalija i o njoj se može govoriti tek onda kada se pored dva potpuno normalna ovarijuma nađe i treći, odvojen od njih i obične veličine.
Ove anomalije su prilično relke, a kada se nađu, od velikog su značaja, jer mogu da dovedu do znatnih funkcionalnih poremećaja. Postojanje trećeg, prekobrojnog jajnika, izvanredno je retka anomalija i o njoj se može govoriti tek onda kada se pored dva potpuno normalna ovarijuma nađe i treći, odvojen od njih i obične veličine. Radi definitivne dijagnoze potreban je histološki pregled preparata. Klinički značaj ove anomalije je neznatan. Nešto češće se može naći pomoćni jajnik. On se najčešćc otkrije pažljivim patološkim i histološkim pregledom na obdukcionom stolu. Ponekad se zapazi i u toku operacije. Tu se, u stvari, radi o nalazu delova ovarijalnog tkiva nezavisno od postojeća dva normalna jajnika. Obično je pomoćni jajnik deo jednog od normalnih jajnika od koga se tokom embrionalnog razvoja izdvojio pritiskom kakve peritonealne trakc ili srasline. Sa jajnikom, od koga se izdvojio, pomoćni ovarijum je u vezi preko fibrozne vrpce. No, on može biti i atipično postavljen, tj. udaljen od oba jajnika. Ipak, i u tom slučaju se pomoćni ovarijum nalazi negde između slabine i male karlice, zapravo na putu kojim se i normalni jajnici spušlaju tokom embrionalnog razvoja. Da bi se postaviia dijagnoza, i ovde je neophodna histološka potvrda, jer samo nalaz ovarijalnog tkiva na mikroskopskom prcparatu načinjenom od prczentiranog materijala daje pravo da postavimo takvu dijagnozu. Na postojanje pomoćnog ili prekobrojnog ektopičnog jajnika misli se i u retkim slučajevima u kojima posle obostrane ovariektomijc bolesnica i dalje ima rcdovnu mcnstruaciju. No,’ti slučajevi su izvanredno retki, jer se pomoćni jajnik izuzetno retko sreće, a sem toga, kad se radi obostrana ovariektomija, najčešće se odstrani i uterus.
Ektopija jajnika
Postoje slučajcvi kada se ovarijum ne nalazi na svome mestu u maloj karlici; ta pojava se zove eklopija ovarijuma. Jedan ili oba jajnika mogu zaostati tokom spuštanja iz abdominalne duplje u malu karlicu u embrionalnom razvoju. Takav jajnik se može zaustaviti u bilo kom delu puta i tu nastaviti svoj rast. Isto tako, usled nepotpunog razvoja tubernakuluma može doći do prolaska jajnika kroz ingvinalni kanal u odgovarajuću veliku polnu usnu, što se viđa kod kongcnitalne hemije. Ektopični jajnici iznad ulaza male karlice ne moraju izazvati nikakve simptome koji bi ukazivali na postojanje takve anomalije. Međutim, u izvesnim slučajcvima ektopija ovarijuma može biti praćena menstruacionim poremećajima i stcrilitetom. Ukoliko postoji kongenitalna hcrnija ovarijuma, ona obično ne daje simptome u detinjstvu. Tek posle puberteta takva osoba oseća bolove i tegobe u toku menstruacije.
Aplazija i hipoplazija jajnika
Obostrana urođena aplazija jajnika izvanredno je retka. Može se naći samo kod mrtvorođenih nakaza, te stoga i nema klinički značaj. Dijagnoza ove anomalije postavlja sc samo na aulopsiji. Dijagnoza u toku operacije je nepouzdana, jer se jajnici kojih nema na uobičajenom mcstu mogu nalaziti ektopično na nekom drugom mestu u organizmu. Rudimentarno stanje jajnika takođe je retko. U tom slučaju jajnici su predstavljeni fibroznim trakastim tkivom, bez De Grafovih i primordijalnih folikula.
Čest je hipoplastičan felalni tip jajnika. Kod letalnog tipa jajnici su tanki, glatki i izduženi. Između njega i rudimentarnih jajnika mogu postojati i prelazni oblici.
Ponekad se može zapaziti nedostatak samo jednog jajnika. U takvim slučajevima nedostatak jajnika vrlo često je praćen nedostatkom svih tkiva koja se razvijaju iz Wolffovog kanala, sa iste strane. Na taj način postoji aplazija istostranog uretera i bubrega, što je od velikog kliničkog značaja. Uopštc uzev, anomalije u razvoju genitalnih organa vrlo često su udružene sa anomalijama mokraćnih puteva i obratno. Zbog toga kod nalaza nepravilnosti u razvoju jednih uvek treba obavezno ispitati i druge organe. To je od ogromne kliničke važnosti.